Nietrzymanie moczu (incontinentio urinae)
Diagnostyka nietrzymania moczu
W związku z różnorodną etiologią, wszyscy pacjenci z zaburzeniami oddawania moczu powinni być poddani dokładnej ocenie, aby zaplanować odpowiednio dla każdego pacjenta dalszą diagnostykę. Podstawowe znaczenie w postawieniu odpowiedniego rozpoznania u pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu ma dokładnie zebrany wywiad uzupełniony o kontrolę oddawania moczu. Następnie należy dokładnie zbadać pacjenta ze szczególnym uwzględnieniem narządów moczowo-płciowych i oceny stanu neurologicznego (ocena czucia na kroczu, odruchy z kończyn dolnych, zbadanie okolicy lędźwiowo-krzyżowej). Badanie kliniczne może być rozszerzone o konsultację urologa, neurologa, nefrologa, psychologa lub psychiatry - w zależności od stwierdzanych odchyleń od normy.-
W wywiadzie należy zwrócić uwagę na:
- wady i zakażenia układu moczowego,
- wady układu nerwowego,
- urazy ośrodkowego układu nerwowego i okolicy lędźwiowo-krzyżowej,
- aktualnie przyjmowane leki,
- liczbę porodów u kobiet i wagę urodzeniową dziecka,
- przebieg dotychczasowego leczenia zachowawczego i operacyjnego nietrzymania moczu.
- gwałtownie występującym parciem na pęcherz moczowy, objawiającym się próbami powstrzymania mimowolnego oddania moczu (nietrzymanie moczu z parcia),
- kaszlem, kichnięciem, wysiłkiem, zmianą pozycji (wysiłkowe nietrzymanie moczu).
-
Badanie pacjenta obejmuje ocenę:
- stanu ogólnego,
- stanu psychicznego,
- zewnętrznych narządów moczowo-płciowych,
- okolicy lędźwiowo-krzyżowej,
- odruchów z kończyn dolnych.
W przypadku podejrzenia zmian w układzie nerwowym diagnostykę należy rozszerzyć o badanie neurologiczne określające stopień uszkodzenia OUN i nerwów obwodowych, oraz badanie per rectum ze sprawdzeniem napięcia zwieracza zewnętrznego odbytu i odruchu kaszlowego.
U wszystkich pacjentów zgłaszających się z podejrzeniem nieprawidłowej czynności dolnych dróg moczowych podstawowym zestawem badań dodatkowych powinno być badanie ogólne moczu i posiew moczu oraz USG jamy brzusznej z oceną zalegania moczu w pęcherzu po mikcji.
W dalszej kolejności - zależnie od indywidualnych wskazań - diagnostykę należy rozszerzyć o badania radiologiczne (uretrocystografia mikcyjna, urografia), badania izotopowe nerek, badania krwi informujące o czynności nerek (jonogram, mocznik, kreatynina). Następnie mogą być konieczne badania endoskopowe układu moczowego (uretrocystoskopia). W niektórych przypadkach, zwłaszcza u pacjentów z pęcherzem neurogennym o niejasnej etiologii należy wykonać badanie rezonansu magnetycznego odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa.
Natomiast badania urodynamiczne należy traktować jako uzupełnienie diagnostyki urologicznej w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie nieprawidłowej czynności pęcherza i cewki moczowej.